सामान्यतया बच्चा जन्मेको पहिलो तीन महिना अत्यन्त संवेदनशील हुन्छ। यस समयमा आमाबाबु र परिवारका अन्य सदस्यहरूले बच्चाको स्वास्थ्य अवस्थाको निरन्तर अवलोकन गर्न महत्त्वपूर्ण हुन्छ। साथै, कुनै समस्या देखा परेमा तुरुन्त समाधानका उपायहरूको खोजी र बच्चाको उपचारमा ध्यान दिनु आवश्यक छ। यहाँ जन्मेका बच्चाहरूलाई सामान्य समस्याहरू र तिनीहरूको समाधानका केही उपायहरू प्रस्तुत गरिएका छन्:
जन्डिस
जन्डिस, बच्चाको छाला र आँखामा पहेँलो रंगको परिवर्तन हुनु एक सामान्य समस्या हो। यो बच्चाका रातो रक्त कणहरू टुक्रा टुक्रा हुने प्रक्रियाबाट उत्पन्न हुन्छ, जुन नवजात शिशुको सामान्य अनुकूलन प्रक्रिया हो र यो बच्चा बिरामी भएको संकेत होइन। तर, यदि जन्डिस जन्मको २४ घण्टाभित्र देखिन्छ वा तीन हप्ताभन्दा बढी समयसम्म कायम रहन्छ भने यो अन्य समस्यासँग सम्बन्धित हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा, डाक्टर तपाईलाई यसबारेमा जानकारी दिनेछन्। जन्डिस सामान्यतया बच्चा तीन देखि चार दिनको उमेरमा देखा पर्छ र लगभग दस दिनपछि आफैं घट्न थाल्छ। स्तनपान गराइरहेका बच्चाहरूमा जन्डिस थोरै लामो समयसम्म रहन सक्छ। तपाईले बच्चा सामान्यभन्दा बढी निद्रालु देखिन सक्छ। यदि डाक्टरले जन्डिसको स्तर उच्च भएको सोच्छन् भने, बच्चाको उपचार आवश्यक छ कि छैन भनेर जाँच गर्नको लागि रक्त परीक्षण गर्न सकिन्छ। केहि बच्चाहरूलाई जन्डिसको स्तर घटाउन विशेष प्रकाश थेरापी (फोटोथेरापी) को आवश्यकता हुन सक्छ।
बच्चाको नाइटो
बच्चा जन्मेपछि ध्यान दिनु पर्ने महत्वपूर्ण कुरा नाइटो हो। गर्भावस्थामा, बच्चाले आफ्नो सम्पूर्ण पोषण आमाबाट नाइटोमार्फत प्राप्त गर्छ। जन्मेको केही समयपछि, बच्चाले आफ्ना फोक्सो प्रयोग गरी अक्सिजन ग्रहण गर्न थाल्छ र मुखबाट पौष्टिक पदार्थहरू लिन शुरू गर्छ। जन्मेको केही मिनेटपछि नाइटो काट्नुभन्दा पहिले पर्खनाले नाइटोमा जम्मा भएको रगत बच्चामा सर्न सक्छ, जसले बच्चामा रगतको कमीको समस्या कम गर्न मद्दत गर्छ। नाइटो काटेपछि, यो दुई हप्ताभित्र स्वाभाविक रूपमा झर्नु आवश्यक छ। यसलाई उमालेर मनतातो बनाएको पानी र रूवाले दिनहुँ सफा गर्नुपर्छ ताकि संक्रमणको जोखिम कम गर्न सकियोस्। सामान्यतः, थोरै रगत वा पानी आउनु र अलिकति गन्ध आउनु सामान्य हो। यदि शिशुलाई पहिलो दुई हप्ताभित्र ज्वरो आउँछ भने, नाइटोको संक्रमण भएको आशंका गर्न सकिन्छ र यस अवस्थामा तुरुन्त स्वास्थ्य केन्द्र वा अस्पतालमा जानु आवश्यक छ। नाइटोको उचित हेरचाह र सफाइले बच्चाको स्वास्थ्यमा सकारात्मक प्रभाव पार्न सक्छ र संक्रमणको जोखिमलाई कम गर्न मद्दत गर्दछ।
रुनु
सर्वप्रथम, सबै बच्चाहरू रुनछन् र केही बच्चाहरू धेरै घण्टा रुन सक्छन्। कहिलेकाहीं तपाईंलाई कारण थाहा हुन सक्छ, जस्तै बच्चालाई डायपर परिवर्तन गर्नुपर्ने, दूध पिउनुपर्ने, चुम्बनको आवश्यकता, वा स्वास्थ्यको समस्या हुन सक्छ। तर, कहिलेकाहीं आमाबाबु सबै उपाय प्रयास गर्दा पनि बच्चा रोक्न सकिँदैन, जसले आमाबाबुहरूलाई निकै तनावपूर्ण बनाउन सक्छ। रोइरहेको बच्चालाई शान्त पार्नका लागि तपाईंले विभिन्न उपायहरू अपनाउन सक्नुहुन्छ:
- यदि तपाईं स्तनपान गराइरहनु भएको छ भने बच्चालाई स्तनपान गराउनुहोस्,
- बच्चालाई आफ्नो नजिक राख्नुहोस्, हल्लाउनुहोस्, गीत गाउनुहोस् र सहलाउनुहोस्।
- बच्चालाई कोक्रोमा हल्लाउनु पनि सहयोगी हुन सक्छ। तपाईंको बच्चाले हेर्न र सुन्न सक्ने विभिन्न वस्तुहरू प्रदान गर्नुहोस्।
- बच्चालाई मसाज गर्न वा तातो पानीको स्नान गराउनु पनि लाभकारी हुन सक्छ।
यदि बच्चाको रुनु तपाईंलाई अत्यधिक तनावपूर्ण बनाइरहेको छ भने, स्वास्थ्य अधिकारी वा जीपीसँग कुरा गर्नुहोस्।
बच्चाको छाला
तपाईंको बच्चाको छाला जन्मपछि अझै परिपक्व हुँदै जान्छ। छाला सुख्खा, धब्बेदार देखिन सक्छ र तपाईंले केही स्थानमा रंग परिवर्तन वा गाँठा देख्न सक्नुहुन्छ। यीमध्ये अधिकांश सामान्य हुन् र पहिलो केही हप्ताभित्रै हराउँछन् र कुनै उपचारको आवश्यकता हुँदैन।तपाईंको बच्चाको छाला प्रारम्भिक अवस्था भएको हुँदा, पहिलो केही हप्तामा कुनै पनि छाला हेरचाहका उत्पादनहरू प्रयोग नगर्न सिफारिस गरिन्छ। यदि तपाईंको बच्चाको छाला चिरेको छ भने, उपयुक्त उपचारको सल्लाह लिनुहोस्। बच्चाको छाला सुख्खा देखिनुमा चिन्ता लिनु आवश्यक छैन, किनकि यो चाँडै नयाँ छालाले प्रतिस्थापित हुनेछ।
